De gemeente Land van Cuijk werkt sinds 2016 samen met andere gemeenten, provincies en belanghebbenden binnen het Geopark Peelhorst en Maasvallei (in oprichting). Het Geopark is een bijzonder gebied met een breukenstelsel waarvan de historische verschijnselen nog steeds te zien zijn. Eén van de doelen is om het gebied uiteindelijk tot UNESCO-gebied aan te laten merken. In dit artikel lees je wat het Geopark i.o. eigenlijk is en waar precies in onze gemeente je de historische verschijnselen met eigen ogen kunt zien.
Geopark Peelhorst en Maasvallei
Het gebied van de Peelhorst en Maasvallei is uniek in Nederland. Bewegingen in de aardkorst - die tot op de dag van vandaag nog steeds actief zijn- hebben geleid tot een breukenstelsel in de bodem, wat een landschap heeft gevormd met horsten (hoog, waar het grondwater omhoog komt) en slenken (laag, waar het droger is). Door de ijzerrijke grond in dit gebied zie je dat het water dat uit de horsten komt roestbruin is. Dit bijzondere verschijnsel heet wijst en komt nergens anders ter wereld voor!
Dwars door de gemeente
Geografisch loopt het gebied van Oss en Bernheze met de Maas als noordelijke en oostelijke grens in zuidoostelijke richting tot aan Roerdalen en Roermond. De westelijke flank omvat gemeenten als Deurne en Leudal. De gemeente Land van Cuijk maakt er nadrukkelijk onderdeel van uit. De breuk loopt namelijk dwars door de gemeente.
Bijzonder is dat de hoge gedeelten nat zijn waardoor vroeger talrijke beken, wijstgronden, veen- en moerasgebieden konden ontstaan. Dit heeft en had zijn weerslag op mens, cultuur, flora en fauna. Dit gebied met haar bijzondere verhaal moeten we koesteren en ook voor de toekomst in stand houden.
Wat kun je van de breuk zien in de gemeente?
De gevolgen van de breuk is op verschillende plekken in de gemeente Land van Cuijk heel goed te zien. Vooral in de omgeving Mill en Sint Hubert kom je wat effecten tegen.
- Omgeving Mill/Sint Hubert
Rondom Mill en Sint Hubert kun je zomaar je teen stoten tegen een brok ijzer. Heel bijzonder, want waar kom je dit als grondstof nog zomaar tegen? Ook kun je hier het ijzerhoudende water zien met de specifieke roestbruine kleur.
Sint Hubert is koploper op het gebied van ijzererts. Dat werd er vroeger in de grond gevonden. Voor de landbouw was de ontginning een crime. De grond moest geschikt gemaakt worden maar was te drassig, waardoor grondbewerking (met paarden of machines) niet mogelijk was. Dit moest allemaal met de hand gebeuren.
In Sint Hubert staat het standbeeld ‘de ijzerbroekwerker’ voor de kerk. Dat is een directe link naar het Geopark i.o.
De brokken ijzer die in de omgeving gevonden zijn liggen erbij. Broeksteen werd gebruikt als funderingsmateriaal, onder meer als fundering en in de muren van de kerk.
